Andere regio dan Java die ook maximaal gebruik maakt van kruidengeneeskunde

Het gebruik van kruiden en jamu als traditionele geneeswijze is al eeuwenlang een vaste gewoonte onder de bevolking van het eiland Java. Verschillende geneeskrachtige planten worden gemengd en geconsumeerd om specifieke ziekten te behandelen of om het uithoudingsvermogen en het immuunsysteem te versterken. Maar wist je dat ook in andere delen van Indonesië, buiten Java, kruiden geneeskunde wordt toegepast?

Sumber: resepmasakaa.web.app

Volgens het artikel ‘Gambaran Praktik Penggunaan Jamu oleh Dokter di Enam Provinsi di Indonesia’ (Bulletin voor Gezondheidsonderzoek, Vol. 40 nr. 3, september 2012) van Agus Purwadianto et al., zijn er in Indonesië al elf provincies met centra voor de ontwikkeling en toepassing van traditionele geneeskunde (SP3T). Zes van deze provincies werden onderzocht, waaronder Bali als een van de provincies buiten Java.

In Bali is het gebruik van kruiden zoals Loloh Cemcem bijzonder populair. Deze jamu wordt veel geproduceerd in het dorp Panglipuran in de regentschap Bangli. Het hoofdingrediënt is het blad van de kecemcem (kedondong) en soms wordt het gemengd met temulawak (Javaanse kurkuma). Loloh Cemcem heeft een mix van zure, zoute, zoete, pittige en bittere smaken. Het wordt vaak gebruikt om warmteklachten, constipatie en hoge bloeddruk te behandelen.

Sumber: www.kintamani.id

Verhuizen we naar Sumatra, dan vinden we in Medan een gebied genaamd Tanah 600. Dit dorp staat bekend om zijn gebruik van geneeskrachtige planten, oftewel TOGA (Tanaman Obat Keluarga). In november 2006 ontving dit gebied een onderscheiding van president Susilo Bambang Yudhoyono vanwege zijn potentieel in de ontwikkeling van TOGA in Noord-Sumatra.

In Tanah 600 wordt actief voorlichting gegeven over het gebruik van TOGA. Bewoners wordt aangemoedigd om een stukje grond van 2×1 meter in hun tuin vrij te maken voor het verbouwen van kruiden.

Veel voorkomende planten zijn kurkuma, gember, temulawak, selderij, en diverse andere kruiden. Sommige huizen in het dorp fungeren zelfs als productielocaties voor jamu en medicinale dranken, omdat niet iedereen in staat is om zelf jamu te bereiden.

De TOGA in Tanah 600 bestaat niet alleen uit lokale kruiden. Enthousiastelingen verzamelen kruiden van andere eilanden, zoals Java en Kalimantan, wat nieuwe uitdagingen oplevert voor het onderhouden van deze planten.

Vanuit Medan gaan we naar Madura, waar alle vier de regentschappen – Bangkalan, Sampang, Pamekasan en Sumenep – bekend staan om hun productie van Madurese jamu. Deze jamu is voornamelijk gericht op vrouwelijke consumenten en wordt gebruikt voor de gezondheid van het voortplantingssysteem, borstvoeding en andere vrouw-specifieke problemen.

Volgens het artikel ‘Inventarisatie Jamu Madura yang Dimanfaatkan untuk Pengobatan Atau Perawatan Gangguan Kesehatan Berkaitan dengan Fungsi Reproduksi Wanita’ (Bulletin voor Gezondheidszorgsysteem, Vol. 2, nr. 1, februari 1998) heeft Madurese jamu een sterkere geur dan jamu uit andere regio’s. Dit komt door het gebruik van kruiden zoals kemukus, zwarte komijn, kruidnagel, kardemom, kaneel, venkel, pulosari, maja keling, en josukun.

De basis van Madurese jamu bestaat meestal uit een kerningrediënt, waaraan extra kruiden worden toegevoegd voor specifieke werkingen. Een Madurese jamu bevat doorgaans 30-40 verschillende rauwe ingrediënten, waarvan er per recept 10-30 worden gebruikt.